Η Μυρτιά.. ο τόσο χαρακτηριστικός θάμνος της μεσογειακής γης, με τα λευκά μυρωδάτα άνθη της. Σίγουρα κάπου την έχετε δει ανθισμένη τους καλοκαιρινούς μήνες. Πρόκειται για έναν πολύ χαρακτηριστικό θάμνο της ελληνικής φύσης. Η ομορφιά και η αξία της Μυρτιάς είναι διαχρονική καθώς από την αρχαιότητα ακόμα είχε εξέχουσα θέση. Ήταν συνυφασμένη με την ομορφιά, τη νεότητα αλλά και τον γάμο, μιας και ήταν σύμβολο της Παφίου Αφροδίτης. Σύμφωνα με την παράδοση μόλις η Αφροδίτη αναδύθηκε γυμνή από τη θάλασσα κρύφτηκε πίσω από μία Μυρτιά. Έτσι λοιπόν οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαχαν στεφάνια Μυρτιάς και τα στεφάνια αυτά λάμπρυναν τους γάμους και τις λατρευτικές τους εκδηλώσεις, ενώ υπηρετούσαν επίσης τον θεσμό των Συμποσίων, γιατί όταν τα φορούσαν προστατεύονταν από τα δυσάρεστα επακόλουθα της μέθης .
Η χάρη της μυρτιάς αποτυπώθηκε σε πλήθος αρχαίων νομισμάτων και αγγείων, αλλά και στο περίφημο χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στον προθάλαμο του βασιλικού τάφου της Βεργίνας. Μία μόνο φυτολογική λεπτομέρεια δεν μπόρεσε να μιμηθεί ο Μακεδόνας χρυσοχόος: τα μικρά σημάδια που διακρίνουμε σε κάθε φύλλο μυρτιάς όταν το κρατάμε στο φως. Για τους προγόνους μας, αυτά είναι οι πληγές που η Φαίδρα προκάλεσε με τη φουρκέτα των μαλλιών της στη Μυρτιά, λίγο προτού κρεμαστεί από τα κλαδιά της, απελπισμένη που η Αφροδίτη δεν ευλόγησε τον ένοχο έρωτά της για τον Ιππόλυτο, γιο του συζύγου της Θησέα. Τα βαριά τούτα μπερδέματα του χθες διευθετεί ευτυχώς η φυτολογία: στην πραγματικότητα πρόκειται για πολυάριθμους πάνω στα φύλλα αδένες, οι οποίοι περιέχουν μυρτέλαιο, το οποίο αξιοποιούν η αρωματοθεραπεία και η κοσμητολογία, κυρίως για τις στυπτικές και αντισηπτικές ιδιότητές του. Επιβεβαιώνοντας έτσι, σε κάποιον βαθμό τουλάχιστον, τη φήμη των «θαυματουργών» καθαριστικών λοσιόν για το πρόσωπο που παρασκεύαζαν οι μυροποιοί του Μεσαίωνα, αποστάζοντας φύλλα και άνθη μυρτιάς. Αλλά και αιώνες πριν τον Μεσαίωνα ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε τους καρπούς της Μυρτιάς ως αντίδοτο στα τσιμπήματα σκορπιών και αραχνών.
Στο σήμερα λοιπόν, η Μυρτιά επάξια κατέχει μία θέση στους κήπους και στα μπαλκόνια μας. Φυτεύεται μόνη της ως μεσογειακό κόσμημα του κήπου, προσφέρεται όμως και για τη δημιουργία πυκνού φράχτη. Διαθέτει, τέλος, ένα μεγάλο πλεονέκτημα: είναι σχεδόν απρόσβλητη στις επιθέσεις από έντομα, μύκητες και βακτήρια. Πέρα από καλλωπιστική όμως, έχει και θεραπευτική χρήση, καθώς το μυρτέλαιο χρησιμοποιείται ευρέως από ανθρώπους όλων των ηλικιών, ακόμη και από παιδιά, για την αντιμετώπιση αναπνευστικών προβλημάτων, για την περιποίηση της επιδερμίδας. Ακόμη μειώνει το άγχος και καταπολεμά την ήπια κατάθλιψη, διότι επιδρά θετικά στο νευρικό σύστημα και προάγει θετικά συναισθήματα. Αξιοποιούνται ακόμα και τα κλαδιά της Μυρτιάς. Το ανθεκτικό της ξύλο χρησιμοποιείται στη λεπτοξυλουργική ενώ τα κλαδιά της στην καλαθοπλεκτική.
Κείμενο: Ελένη Πρεμέτη
Επιμέλεια: Ζέτα Δριμαλύτη
Φωτογραφίες: Ελένη Πρεμέτη και http://www.geoponiko-parko.gr
Κάντε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο